Bài tiết nước tiết là hiện tượng sinh lý quan trọng giúp cơ thể đào thải các chất cặn bã sau chuyển hóa làm cho cân bằng acid base. Khi xuất hiện một số triệu chứng bất thường khi đi tiểu như: đái buốt, đái dắt, đái nhiều lần, đái không tự chủ... thì cần nghĩ đến những bệnh lý của đường tiết niệu mọi người nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.
Thường nhật nước tiểu từ thận xuống bàng quang được tích trữ khoảng 300ml sẽ đạt ngưỡng kích thích, khi đấy cơ thành bàng quang co thắt, cơ thắt cổ bàng quang mở ra và hoạt động đái được thực hiện. Khi một trong những cơ quan này có bệnh lý (viêm, khối u, chấn thương...) dễ đưa tới tình trạng rối loạn tiểu tiện.



Tiểu buốt, tiểu rắt
Đái buốt là đau buốt trước, trong hoặc sau khi đái, đau có cảm giác nóng rát thường tăng dần lên sau tiểu, làm cho bệnh nhân rất khó chịu, thường kèm theo tiểu dắt. Trong khi tiểu rắt là đi tiểu nhiều lần, mót tiểu nhưng lượng nước tiểu ít.
Nguyên nhân và cơ chế gây tiểu buốt tiểu rắt: thường ngày khi bàng quang có khoảng 300ml nước giải mới có phản xạ kích thích bàng quang co bóp đồng thời cơ thắt bàng quang cũng được mở và nước tiểu tống ra ngoài. Tiểu buốt, tiểu rắt là do bàng quang bị kích thích bởi nguyên nhân viêm hoặc yếu tố ngoại lai hoặc do ngưỡng kích thích hạ tốt. Tiểu buốt tiểu, rắt thường gặp trong các bệnh: Viêm bàng quang cấp tính; sỏi bàng quang, nhất là khi gặp sỏi đã lọt vào niệu đạo; viêm tiền liệt tuyến, viêm niệu đạo, viêm xung quanh hậu môn, viêm bộ phận sinh dục nữ (như tử cung); u bàng quang, u tiền liệt tuyến, nhất là lúc có nhiễm khuẩn kèm theo.

Ði tiểu nhiều
Đi tiểu nhiều lần trong ngày mặc dù không uống nhiều nước. Bệnh nhân không đau nóng buốt trước, trong và sau lúc tiểu, mỗi lần tiểu đều có nước tiểu, nhưng số lượng ít có thể chỉ chừng 50ml và đi nhiều lần trong ngày (có thể 20-30 lần).
Nguồn gốc gây tiểu nhiều lần: Do bàng quang giảm dung tích hoặc giảm ngưỡng kích thích phản xạ đi tiểu; thường gặp trong các bệnh: lao bàng quang mãn tính gây xơ và teo bàng quang; khối u, ung thư bàng quang chiếm chỗ thể tích chứa của bàng quang, khối u ngoài chèn ép vào bàng quang. Do rối loạn thần kinh chức năng, thần kinh chi phối bàng quang làm cho ngưỡng kích thích co bóp bàng quang và mở cổ bàng quang sớm hơn bình thường; thường gặp ở người bị chấn thương thận hoặc bị bệnh tủy sống.
Đi tiểu nhiều lần trong ngày cũng có thể gặp trong các bệnh đường tiết niệu như:
Nhiễm khuẩn tiết niệu: gây nên kích thích bàng quang và niệu đạo dẫn tới thường xuyên buồn tiểu, đi tiểu nhiều lần, có thể kèm theo triệu chứng như đi tiểu buốt, tiểu ra máu... Viêm bàng quang kẽ: viêm thường không rõ nguyên nhân, với các triệu chứng điển hình như đi tiểu nhiều lần, đau vùng bụng dưới hoặc hố chậu, tiểu cấp.
Hẹp niệu đạo: có thể do phì đại tuyến tiền liệt, các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục, tổn thương niệu đạo hoặc sườn xương chậu, viêm niệu đạo mãn tính. Ngoài đi tiểu nhiều lần còn có các triệu chứng khác đi kèm như: tiểu đau buốt, có máu trong nước tiểu, tinh khí, dương vật sưng lớn.
Sỏi, dị vật đường tiết niệu: Sỏi hay dị vật di chuyển cọ xát, kích thích vào cổ bàng quang gây đi tiểu nhiều lần, tiểu không hết,... sỏi cũng có thể gây tắc đường tiểu.

Tiểu không tự chủ
Là tình trạng người bệnh không chủ động điều khiển được các lần đi tiểu trong ngày, nước tiểu tự rỉ ra thường xuyên hoặc có khi, có nhận biết hoặc không nhận biết được.
Cội nguồn gây tiểu không tự chủ gặp trong các bệnh lý: chấn thương cột sống, tai biến mạch máu não, tổn thương thần kinh trong đái tháo đường, bệnh Parkinson. Bị rò niệu đạo vào âm đạo; rò bàng quang vào âm đạo; niệu quản quái dị cắm vào âm đạo nữ. Tiểu không tự chủ do kích thích vì bàng quang quá nhạy cảm (gặp trong viêm bàng quang, viêm lao và u bàng quang)... Do tiêu dùng thuốc an thần, thuốc ngủ quá nhiều.

Tiểu nhiều lần
Là tình trạng nếu thường xuyên bệnh nhân đái trên 2 lít/ngày là đái nhiều lần.
Các nguyên do gây đái nhiều lần: do uống quá nhiều nước hoặc truyền dịch quá nhiều cũng gây đái nhiều lần. Viêm thận kẽ, viêm thận - bể thận gây tổn thương ống thận ảnh hưởng đến chức năng ống thận là cô đặc nước giải không thực hiện được nên nhiều lần. Viêm ống thận cấp (suy thận cấp) ở giai đoạn đái trở lại do ống thận chưa bình phục chức năng cô đặc nước đái nên gây tiểu nhiều lần. Tiểu nhiều cũng gặp trong bệnh đái tháo đường và đái tháo nhạt.

Tiểu ít, vô niệu
Tiểu ít là lượng nước tiểu < 500ml/ngày, còn vô niệu là lượng nước tiểu < 100ml/ngày.
nguồn cội và cơ chế bệnh sinh: Là do thận giảm chức năng không cung ứng được nước tiểu do suy thận cấp và suy thận mạn giai đoạn cuối. Các bệnh thận nhất là viêm cầu thận mạn có hội chứng thận hư hoặc hội chứng thận hư thuần tuý (là mẫu bệnh thận có đặc điểm là phù nề, phù nhiều nên cũng có thể thiểu niệu, vô niệu) hoặc trong viêm cầu thận cấp hoặc đợt cấp của viêm cầu thận mạn. Thiểu niệu, vô niệu còn gặp trong những bệnh suy tim, xơ gan ở giai đoạn mất bù (điều trị suy tim, xơ gan và thuốc lợi tiểu không đáp ứng). 1 số bệnh nhiễm trùng gây sốt cao cũng gây thiểu niệu, vô niệu.

Bài viết khác cùng Box :